کتابشناسی: هندسه دین‌شناسی
عنوان: هندسه دین‌شناسی
موضوع: نظریه‌ای در نسبت جامعیت، تخصص و تمحض در علوم دینی براساس نظام فکری علامه حسن‌زاده آملی
نویسنده: حجت‌الاسلام سید مرتضی حسینی کمال‌آبادی
ناشر: انتشارات پژوهشکده ادیب فقه جواهری
سال انتشار: ۱۴۰۴ هجری شمسی (۲۰۲۵ میلادی)
زبان: فارسی
ویژگی‌های کلیدی کتاب:
کتاب هندسه دین‌شناسی اثری نوآورانه در حوزه علوم دینی است که برای اولین بار به بررسی نسبت میان جامعیت، تخصص و تمحض در علوم اسلامی می‌پردازد. این کتاب با ارائه نظریه‌ای جدید، چارچوبی منسجم برای فهم و توسعه علوم دینی بر اساس نظام فکری علامه حسن‌زاده آملی ارائه می‌دهد. ویژگی‌های برجسته این اثر عبارت‌اند از:
نخستین اثر در موضوع نسبت جامعیت، تخصص و تمحض: این کتاب به‌عنوان اولین پژوهش منسجم، به تحلیل رابطه میان جامعیت، تخصص و تمحض در علوم دینی پرداخته و چارچوبی نوین برای این موضوع ارائه می‌کند.
نظریه‌ای نوآورانه: نظریه ارائه‌شده در این کتاب، رویکردی جدید به دین‌شناسی و علوم اسلامی را معرفی کرده و راه را برای بازاندیشی در این حوزه هموار می‌سازد.
رویش علوم اسلامی از قرآن کریم: این نظریه نشان می‌دهد که علوم اسلامی از دل قرآن کریم رویش یافته و سیالیت این علوم را به‌عنوان ویژگی ذاتی آنها اثبات می‌کند.
یکپارچگی علوم دینی: با ارائه نمونه‌های عینی، این کتاب یکپارچگی و انسجام علوم دینی را به اثبات می‌رساند.
تقسیم‌بندی جدید علوم اسلامی: نظریه کتاب با تفکیک میان دانایی، اطلاعات عمومی و تخصص، مرز جدیدی برای فراگیری علوم دینی تعریف کرده و دانایی و اشراف را به‌عنوان معیارهای کلیدی معرفی می‌کند.
معناشناسی منطق وحی و زبان ولایت: این نظریه با تحلیل لایه‌های دین‌شناسی، برخی از ابعاد آن را بدون هم‌افقی با انبیا و امامان معصوم غیرممکن دانسته و منطق وحی و زبان ولایت را معناشناسی می‌کند.
اجتهاد به‌عنوان شرط دین‌پژوهی: کتاب اجتهاد را ماهیت‌شناسی کرده و آن را شرط لازم برای پژوهش در علوم دینی معرفی می‌کند.
امکان جمع میان تخصص‌گرایی، تمحض‌گرایی و جامعیت: این نظریه برای اولین بار نشان می‌دهد که تخصص‌گرایی و تمحض‌گرایی در سایه جامعیت ممکن است و پیشرفت دانش دینی را مرهون وجود علمای جامعی چون علامه حسن‌زاده آملی می‌داند.
اسفار اربعه دین‌شناسی: نظریه کتاب، هندسه دین‌شناسی را در قالب چهار سفر مفهومی تبیین می‌کند:
سفر اول: من القرآن إلی العلوم الإسلامی (از قرآن به علوم اسلامی)
سفر دوم: من العلوم الإسلامی إلی العلم الإسلامی (از علوم اسلامی به علم اسلامی یکپارچه)
سفر سوم: من العلم الإسلامی إلی القرآن (از علم اسلامی به قرآن)
سفر چهارم: من القرآن الکریم إلی القرآن (از قرآن کریم به سوی حقیقت قرآن)
توضیحات تکمیلی:
کتاب هندسه دین‌شناسی با تکیه بر نظام فکری علامه حسن‌زاده آملی، عالم برجسته‌ای که به دلیل جامعیت در علوم مختلف (فقه، فلسفه، عرفان، ریاضیات، نجوم و ادبیات) ملقب به «ذوالفنون» بود، به بازخوانی و تبیین علوم دینی می‌پردازد. این اثر با ارائه چارچوبی نظری، نه‌تنها به فهم عمیق‌تر علوم اسلامی کمک می‌کند، بلکه با معرفی مفهوم «اسفار اربعه دین‌شناسی»، مسیری روشمند برای پژوهشگران و دین‌پژوهان ترسیم می‌کند. این کتاب برای پژوهشگران حوزه علوم اسلامی، دانشجویان الهیات و علاقه‌مندان به فلسفه دین و نظام فکری علامه حسن‌زاده آملی اثری ارزشمند و راهگشا است.
درباره نویسنده:
حجت‌الاسلام سید مرتضی حسینی کمال‌آبادی، مدیر پژوهشکده ادیب فقه جواهری، پژوهشگری برجسته در حوزه علوم دینی و ادبیات عربی است. وی با تألیف آثاری چون تشنه دانش (راهنمای دانش‌پژوهی بر اساس زیست‌نامه علامه حسن‌زاده آملی) و مدیریت مجله فهم نص، نقش مهمی در ارتقای فهم دین با تکیه بر ادبیات عربی ایفا کرده است.
درباره ناشر:
انتشارات پژوهشکده ادیب فقه جواهری، نهادی فعال در حوزه علمیه قم است که از سال ۱۳۹۲ با هدف ارتقای فهم دین از طریق ادبیات عربی فعالیت می‌کند. این انتشارات در تولید کتب، مجلات و محتوای آموزشی میان‌رشته‌ای (فقه و ادبیات عربی) نقش بسزایی دارد.
